maculer, tromper, tricher, trahir (21)

Tematem dzisiejszej notki – w ramach projektu « W 80 blogów dookoła świata » – ma być ślub i wesele. Ponieważ jednak mój blog nie jest blogiem kulturowym, tylko stricte językowym i chciałbym aby właśnie takim pozostał, postanowiłem, że przybliżę kilka słówek z alternatywnej rzeczywistości, w której wesela nie wyglądają do końca tak jak u nas… Chociaż nie. Kiedyś słyszałem opowieść z pierwszej ręki o góralskim weselu, na które przyjechała karetka, bo goście pocięli się ciupagami. To by mniej więcej pasowało.

« Krwawe Gody », śmierć Robba Starka, króla Północy:

Un homme revêtu d’une armure sombre et dont le manteau rose pâle était maculé de sang s’avança vers Robb. « Jaime Lannister m’a chargé de vous transmettre ses salutations ». Il lui plongea son épée au travers du cœur puis se débina.

Do Robba podszedł mężczyzna w ciemnej zbroi i jasnoróżowym, splamionym krwią płaszczu.
– Jaime Lannister przesyła pozdrowienia.
Przebił mieczem serce jej syna i obrócił ostrze w ranie.

« Purpurowe Wesele », śmierć Joffreya Baratheona, króla Siedmiu Królestw:

Assise dans une mare de vin, elle berçait le corps de son fils. Dans sa robe toute déchirée, toute maculée, elle était d’une pâleur crayeuse. Un chien noir étique s’approcha d’elle et, l’échine basse, flaira le cadavre.

Siedziała w kałuży wina, tuląc do siebie ciało Joffreya. Suknię miała rozdartą i splamioną, a twarz białą jak kreda. Podszedł do niej chudy, czarny pies, który obwąchał trupa.

Obydwa cytaty pochodzą, odpowiednio: Wersja francuska z « Les Noces Pourpres », wydawnictwo Pygmalion, 2004, w tłumaczeniu Jeana Sola. Wersja polska z « Nawałnica mieczy: Stal i Śnieg », wydawnicwo Zysk i S-ka, 2007, w tłumaczeniu Michała Jakuszewskiego. Oryginał to oczywiście « A Storm of Swords. Vol 1. Steel and Snow », trzecia część sagi « A Song of Ice and Fire » autorstwa George’a R. R. Martina.

maculer = poplamić; mniej popularny synonim dla tacher (bez accent circonflexe, bo tâcher = usiłować coś zrobić). une tache = plama; une tâche = zadanie (ang. task). Poplamić można się krwią wroga = être maculé de sang d’ennemi; lub też można można mieć sukienkę ślubną poplamioną winem = avoir la robe de mariée maculée de vin. Pochodzi z łac.maculāre i jeśli ktoś z Was interesuje się katolicką teologią, to być może skojarzy to słowo z Marią matką Jezusa, która była niepokalana (= immaculée).

Innym słowem nieodwołalnie związanym ze ślubem i weselem jest oczywiście zdrada (= trahison (f)). Jeśli jednak chodzi o czasowniki to zdradzać można już na kilka różnych sposobów, co mówi nam co nieco o Francuzach (co to było o Eskimosach i 50 rodzajach śniegu?).

Na przykład, do ślubu może nie dojść z bardzo banalnego powodu:

J’ai trompé mon fiancé avec son frère et il l’a appris (mais je ne regrette rien).

Zdradziłam mojego narzeczonego z jego bratem i dowiedział się o tym (ale niczego nie żałuję).

tromper = zdradzać [kogoś], oszukiwać; pochodzi od grania na trąbie (= jouer de la trompe), które to wyrażenie gdzieś pod koniec średniowiecza zaczęło być skracane do se tromper w znaczeniu grać [na trąbie], a następnie grać [na kimś], bawić się kimś, i w końcu oszukiwać [kogoś]. #cocirycesze. Obecnie se tromper = mylić się.

Ślub może też nie wyjść z powodu trochę mniej banalnego:

Il l’a triché en disant qu’il est déjà divorcé.

Oszukał ją, mówiąc, że jest już po rozwodzie.

tricher = oszukiwać; z łac. tricare. Z tego samego źródła pochodzi ang. to trick [someone].

Z małżeństwa mogą też wyjść nici z powodu zdrady na zupełnie innym poziomie poznawczym:

Il a été trahi par son meilleur ami, qui – quand il se tenait debout devant l’autel – a plongé un poignard dans son cœur.

Zdradził go jego najlepszy przyjaciel, który – gdy ten stał przed ołtarzem – wbił mu sztylet w serce.

trahir = zdradzać (przyjaciela, kraj, zasady, tajemnice); jakimś cudem z łac. tradere (= dawać; zostawiać; dostarczać). A jeszcze śmieszniej, że ang. to trade (= handlować) też pochodzi od tradere.

Swoją drogą, zwróćcie uwagę na wyrażenie se tenir debout devant = stać przed [czymś].

Inne notki w ramach projektu 80 blogów dookoła świata – Ślub i wesele:

• Biały Mały Tajfun – Chińskie wesele
• Blog o Francji, Francuzach i języku francuskim – Cztery wesela i…
• Francuskiej inne notatki Niki – Francuski ślub o katalońskich barwach 
• Madou en France – PACS, czyli wszystko o związkach partnerskich we Francji
• Gruzja okiem nieobiektywnym – Tradycyjne gruzińskie wesele
• Hiszpański na luzie – Ich wielkie hiszpańskie wesele, czyli zastaw się, a postaw się po hiszpańsku
• japonia-info.pl – Ślub w Japonii
• Enesaj.pl – Kirgiskie tradycje weselne
• Kirgiski.pl – Ślub i wesele we współczesnym Kirgistanie
• Nauka Niemieckiego w Domu – Ślub i Wesele po niemiecku
• Niemiecki po ludzku – Początek końca
• Językowy Precel – Ślub i wesele po niemiecku – słownictwo
• Szwecjoblog – Szwedzkie ślubne statystyki
• Suahilionline: Arusi, czyli ślub i wesele w kulturze suahili
• Turcja okiem nieobiektywnym – Turecki ślub w odcieniach czerwieni
• Specyfika języka – W co ubrana jest Panna Młoda?
• English-tea-time.com  Na ślubnym kobiercu
• Studia, parla, ama: Ślubnie i poślubnie
• Primo Cappuccino: Najbardziej oryginalny ślub w Rzymie, na jakim (przypadkiem) gościłam